ابزارهای داد و ستد
یک میلیارد ورقه بهادار در فرابورس ایران داد و ستد شد
بازار ابزارهای نوین مالی نیز در روزی که گذشت شاهد معامله ۲۳ میلیون ورقه بهادار در قالب معاملات اوراق تسهیلات مسکن، اوارق بدهی و ETF بود که این حجم از معاملات ارزش یک هزار و ۳۹۴ میلیارد ریالی را به همراه داشت و نماد «اعتماد» با ارزش معاملات بیش از ۳۲۷ میلیارد ریال، بیشترین ارزش معاملاتی را در این بازار در اختیار گرفت.
معاملات سهام امروز با جابه‌جایی ۱۰۴ میلیون سهم به ارزش ۲۹۲ میلیارد ریال در بازار اول و معامله ۴۶۸ میلیون سهم به ارزش یک هزار و ۷۹۱ میلیارد ریال در بازار دوم پیگیری شد که نماد پُربیننده شرکت سهامی ذوب‌آهن اصفهان با حجم معاملات بیش از ۱۸۷ میلیون سهمی به ارزش نزدیک به ۳۱۶ میلیارد ریال صدرنشین این دو بازار به لحاظ ثبت بیشترین حجم و ارزش معاملاتی شد و پس از آن، نام‌هایی همچون «زاگرس»، «حریل» و «ثعمرا» در میان نمادهایی با بیشترین حجم و ارزش دیده می‌شوند.
همچنین نماد معاملاتی شرکت مجتمع تولید گوشت مرغ ماهان «زماهان» متعلق به بازار دوم به دلیل برگزاری مجمع عمومی سالانه صاحبان سهام در روز سه‌شنبه ۲۷ فروردین‌ماه، در پایان معاملات امروز متوقف شد.
به‌علاوه، بازار پایه در روزی که گذشت از دادوستد ۴۶۴ میلیون سهم به ارزش یک هزار و ۳۷۸ میلیارد ریال میزبانی کرد.
بازار ابزارهای نوین مالی نیز در روزی که گذشت شاهد معامله ۲۳ میلیون ورقه بهادار در قالب معاملات اوراق تسهیلات مسکن، اوارق بدهی و ETF بود که این حجم از معاملات ارزش یک هزار و ۳۹۴ میلیارد ریالی را به همراه داشت و نماد «اعتماد» با ارزش معاملات بیش از ۳۲۷ میلیارد ریال، بیشترین ارزش معاملاتی را در این بازار در اختیار گرفت.
در نهایت، در حالی که نماد پُربیینده «زماهان»، بیشترین افزایش قیمت روزانه و نماد «زقیام» بیشترین کاهش قیمت روزانه را به نام خود ثبت کردند، در کاهش ۲۱ واحدی امروز شاخص کل و رسیدن آن به سطح ۲۴۵۱ واحدی سه نماد «دماوند»، «مارون» و «ذوب» بیش از سایر نمادها تاثیر داشتند و از تاثیر معاملات مثبت در نمادهای «کگهر» و «شراز» بر آیفکس جلوگیری کردند.
ابزارهای داد و ستد
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران با اعلام آمارها و تجارب بورسهای جهانی در استفاده از ابزار مشتقه ارز گفت: جای خالی این ابزارهای داد و ستد ابزار که یکی از مهمترین و متداول‌ترین ابزارهای مالی است،در بورس ایران مشهود است.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، رضا کیانی با اشاره ابزارهای داد و ستد به اهمیت بکارگیری ابزار مشتق ارز در بورس تهران گفت: نرخ برابری ارز به عنوان متغیری تأثیرگذار در اقتصاد ملی از اهمیت در خور توجهی برخوردار است و نوسانات نرخ ارز از منابع مهم ریسک به ویژه برای فعالیت‌های بین‌المللی اقتصادی محسوب می‌شود. در این میان پیمان‌ها و قراردادهای آتی ارز از ابزارهای کنترل نوسانات نرخ ارز هستند.
جای خالی یکی از مهمترین ابزارهای مالی و چند آمار
وی افزود: ابزارهای مشتق ارز یکی از مهمترین و متداول‌ترین ابزارهای مالی قابل معامله در بورسهای کشورهای پیشرفته و درحال توسعه دنیا به شمار می‌روند. کارکرد اصلی این ابزارها در بازارهای مالی، پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز است. زیرا ریسک نوسان نرخ ارز تأثیرات در خور ملاحظه‌ای بر کسب و کار بنگاه‌های تجاری و پرتفوی سرمایه‌گذاران بین‌المللی دارد.
این مقام مسئول ادامه داد:بازار ارز ایران نیز در سالیان گذشته شاهد نوسانات شدیدی بوده و با توجه به شکل سنتی مبادلات ارزی و عدم استفاده از ابزارهای مشتق ارز، بنگاه‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاران را در معرض ریسک نوسان نرخ ارز قرار داده و ابزاری نیز برای پوشش این ریسک در اختیارشان قرار نداده است.
کیانی افزود: از سوی دیگر، آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد در سال گذشته مجموع صادرات کل کشور حدود 86,471 میلیون دلار و حجم کل واردات حدود 65,079 میلیون دلار بوده است. بدین ترتیب صادرات بر اساس نرخ رسمی دلار بیش از 21 درصد و بر اساس نرخ بازار آزاد بیش از 26 درصد از تولید ناخالص داخلی و واردات بر اساس نرخ رسمی دلار نزدیک به 16 درصد و با نرخ آزاد نزدیک به 20 درصد از تولید ناخالص داخلی است.
به گفته وی این آمار نشان‌دهنده نقش قابل ملاحظه تبادلات بین‌المللی در اقتصاد ایران بوده و به نوبه خود بهره‌برداری از انواع ابزارهای پوشش نوسانات ریسک نرخ ارز را اجتناب ناپذیر کرده است.
نیازی که در آینده بیشتر احساس خواهد شد
مدیر ابزارهای داد و ستد تحقیق و توسعه بورس تهران به دوران پسا تحریم اشاره کرد و افزود: با ورود اقتصاد ایران در شرایط پساتحریم و ورود سرمایه‌‌های خارجی به سوی کسب و کارها و پروژه‌های اقتصادی و همچنین افزایش میزان سرمایه‌گذاری‌های خارجی در اوراق بهادار پذیرفته‌شده در بورس، نیاز به راه‌اندازی بازار متشکل و رسمی برای پوشش ریسک نرخ ارز بیش از پیش احساس خواهد شد.
کیانی گفت: مروری بر اقدامات اقتصادی سالیان گذشته نشان می‌دهد تجاربی که تاکنون برای پیاده سازی ابزار های پوشش ریسک نرخ ارز در کشور مورد استفاده قرار گرفته به دلیل عدم تطابق با استانداردهای جهانی یا دیگر مشکلات اجرایی قادر به پوشش ریسک نوسان نرخ ارز فعالان و سرمایه‌گذاران نبوده و با توفیق همراه نشده است.
تجارب جهانی چه می گویند؟
وی خاطرنشان کرد:بررسی تجربیات جهانی نشان می‌دهد ابزارهای مالی کنترل ریسک نوسانات ارز در بازارهای خارج از بورس (ابزارهای داد و ستد عمدتاً بین بانکی) شامل پیمان‌های آتی و سوآپ و در بورسهای اوراق بهادار شامل قراردادهای آتی و اختیار معامله‌ی ارز می‌شوند.
کیانی به تجارب موفق کشورهای دیگر در استفاده از معاملات ابزار مشتق ارز در بورسهای اوراق بهادار اشاره کرد و گفت: اکثر کشورها از معاملات ابزار ابزارهای داد و ستد مشتق ارز در بورسهای اوراق بهادار خود بهره می‌برند. در این میان می‌توان به آفریقای جنوبی (بورس ژوهانسبورگ)، ایالات متحده آمریکا (بورس بین قاره‌ای، بورس شیکاگو، و بورس نیویورک، ترکیه (بورس استانبول، سنگاپور (بورس سنگاپور) و هند (بورس ملی هند، بورس متروپولیتن) اشاره کرد.
وی با تاکید بر استفاده از معاملات ابزارهای مشتقه ارز در بورس های اوراق بهادار گفت:بررسی بورس‌هایی که معاملات ابزارهای مشتقه ارز در آن‌ها انجام می‌شود، نشان می‌دهد قراردادهای مشتقه ارز یا در بورسهای اوراق بهادار یا در بورسهای تخصصی قراردادهای مشتقه داد و ستد می‌شوند. این در حالی است که بسیاری از بورسهای تخصصی ابزارهای مشتقه درحال حاضر با بورسهای اوراق بهادار ادغام شده یا در حال ادغام هستند.
به گفته وی بورس‌هایی مانند بورس استانبول، بورس سهام ژوهانسبورگ و بورس سنگاپور نمونه‌هایی از ادغام بورس‌ها هستند که تمامی ابزارهای مالی شامل معاملات نقد و مشتقه اوراق بهادار، و مشتقه ارز و کالا را در ابزارهای داد و ستد خود جای داده‌اند.
وی ابزار مشتق ارز برای هر اقتصاد درحال توسعه‌ای از جمله ایران را ضروری دانست و افزود: بورسهای دارای معاملات ابزارهای مشتق ارز یا به عنوان بورس اوراق بهادار، ابزارهای مشتق ارز را به سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی ارایه می‌دهند یا به عنوان بورس تخصصی ابزار مشتق در حال فعالیت هستند. این در حالی است که بسیاری از بورسهای تخصصی ابزار مشتق در چند سال اخیر با بورسهای ابزارهای داد و ستد سهام ادغام شده یا در حال برنامه‌ریزی برای ادغام در آینده هستند.
